Chyba każdy rodzic przeżył sytuację, w której jego dziecko nie chciało czegoś zjeść lub grymasiło podczas jedzenia. Wielu rodziców mówi o swoich pociechach, że są “niejadkami” i jedzą stanowczo zbyt mało jak na swój wiek. Prawie każde dziecko zalicza też taki etap, w którym najpierw je pewne rzeczy ze smakiem, by później ich unikać. W większości przypadków jest to naturalny proces rozwojowy i zachowanie takie nie stanowi powodu do niepokoju. Czasem jednak kłopoty podczas jedzenia nie mijają, mimo wielu stosowanych przez rodziców metod, ponadto mogą się wręcz nasilać. Wówczas warto skonsultować się ze specjalistą i ustalić, czy nasze dziecko nie cierpi na tak zwaną wybiórczość pokarmową. Pojawia się ona najczęściej wraz z innymi schorzeniami ale nie tylko. Co robić w takiej sytuacji i czy jest się czym martwić?

Przyczyny

Przyczyn wybiórczości pokarmowej u dzieci może być bardzo wiele: aby wdrożyć właściwe metody terapii, należy dokładnie ustalić podłoże tego zaburzenia. Do najczęściej występujących przyczyn można zaliczyć: problemy z układem pokarmowym, problemy anatomiczne (niewłaściwa budowa krtani, jamy ustnej, szczęki, nosogardzieli, złe ustawienie języka itp.), alergie pokarmowe, schorzenia neurologiczne, zaburzenia metabolizmu, choroby układu krążenia, fobie, nerwice, rzadziej anoreksję dziecięcą. Bardzo często wybiórczość pokarmową diagnozuje się u dzieci mających problemy oralno-motoryczne, pojawia się ona również u dzieci z zaburzeniami integracji sensorycznej albo autyzmem.

Objawy

Dziecko z wybiórczością pokarmową najczęściej nie lubi jeść, jest zdenerwowane, przedłuża moment, w którym rozpocznie jedzenie. Zwykle nie lubi jeść samodzielnie a sama czynność jedzenia zajmuje mu wiele czasu. U dziecka możemy również zaobserwować problemy z gryzieniem, przeżuwaniem i przełykaniem pokarmu, co może skończyć się wymiotami a w skrajnym wypadku nawet zadławieniem. Ponadto wystąpić może nadwrażliwość (dziecko reaguje bardzo mocno na intensywny zapach lub smak), podwrażliwość (dziecko lubi jeść wyłącznie potrawy intensywnie doprawione, o mocnym zapachu). Do innych objawów wybiórczości można zaliczyć jedzenie przez dziecko tylko konkretnych pokarmów, często również o określonej konsystencji, kolorze, smaku lub zapachu, niechęć do smakowania nowych potraw a nawet przyjmowanie niewłaściwej postawy podczas jedzenia. Zdarza się, że dziecko lubi jeść wyłącznie samotnie ponieważ wówczas nie przeszkadzają mu odgłosy jedzenia innych osób. Mówi się, że objawów wybiórczości pokarmowej może być tyle, ile dzieci z tym problemem: nie wszystkie występują razem a czasem nawet mogą być bardzo nieoczywiste.

Gdzie szukać pomocy

Pierwszym krokiem w przypadku zaobserwowania u dziecka problemów z jedzeniem powinna być kontrolna wizyta u lekarza-pediatry, który sprawdzi, czy dziecko rozwija się prawidłowo, w razie potrzeby zleci wykonanie badań (zarówno podstawowych jak i specjalistycznych). Warto rozważyć również wizytę u logopedy, pedagoga albo psychologa dziecięcego. Konieczna może być także konsultacja u terapeuty integracji sensorycznej. Zagadnienie wybiórczości pokarmowej trzeba rozpatrywać kompleksowo, z uwzględnieniem potencjalnych chorób współistniejących oraz tempa rozwoju dziecka. Zwykle w celu udzielenia dziecku pomocy, należy odwiedzić kilku specjalistów. W przypadku występowania u dziecka innych zaburzeń czy chorób, leczenie musi obejmować nie tylko wybiórczość ale również te zaburzenia. Dobrym pomysłem będzie również wizyta u dietetyka – pomoże on ustalić właściwą, zbilansowaną oraz indywidualnie dobraną dietę na każdy dzień.

Metody terapii

W zależności od przyczyn wybiórczości pokarmowej, konieczne będzie zastosowanie różnych metod jej leczenia: w przypadku, gdy jest ona konsekwencją innych chorób, konieczne może być w pierwszej kolejności leczenie tych schorzeń. Bardzo często leczenie wybiórczości obejmuje indywidualnie przygotowaną terapię zaburzeń integracji sensorycznej lub terapię logopedyczną. Dobre efekty przynosi również trening żywieniowy, podczas którego przeprowadzane są działania i ćwiczenia ułatwiające wprowadzanie do diety dziecka nowych pokarmów i dań o rozmaitej konsystencji a także samodzielne i spokojne jedzenie. Trening jedzenia opiera się na terapii behawioralnej, rozmaitych ćwiczeniach, często prowadzonych w formie zabaw i z wykorzystaniem wszystkich zmysłów. Ważnym elementem terapii jest również praca z dzieckiem w domu. Terapia wybiórczości pokarmowej wymaga cierpliwości ale pozwala znacząco poprawić komfort życia dziecka i wzbogacić jego dietę w smaczne oraz zdrowe pokarmy.